Zo gaar en moe van de antibiotica dat ik midden overdag op de bank ging liggen en lukraak de tv aanzette. Precies op het moment dat de toestellen met slachtoffers landden. Mijn hemel, hoe respectvol ging het toe. Wie dit scenario in korte tijd in elkaar hebben gezet mogen op een schild worden gehesen. De adembenemende soberheid, de stilte, de onnadrukkelijke aanwezigheid van de militaire kistdragers, de keukenstoelen waarop hoogwaardigheden als koning, koningin en Rutte onbeweeglijk, lang en aangeslagen zaten. Zonder beschutting in de brandende zon.

En dan de voorname rust van de militairen die de kisten vanuit de vliegtuigen naar de lijkwagens droegen. Er was geen haast. Voor elke kist werd tijd genomen. Acht dragers met één stuurman, of hoe dit heten mag. Voetje voor voetje, stapje voor stapje. Het waren balletten van grote schoonheid die diep ontroerden. Alleen de wind blies speels de jaspanden omhoog van de heupwiegende dragers met de zware last op de schouders. Ik kon niet meer stoppen met kijken. Kist na kist. Uren lang geïmponeerd door deze volslagen onhollandse perfectie.

De nabestaanden die geen moment in beeld waren geweest maar na afloop zacht applaudisseerden voor de militairen en de koning. Koning en koningin die ten afscheid met vochtige ogen bogen voor de nabestaanden; Timmermans die door een van de vrouwen uit deze groep werd aangeklampt en aangedaan minutenlang zijn armen om haar hield. Het waren ongewone, ontroerende beelden in een gewoonlijk versnipperd en onbeschaamd land.

Ik bekeek de lange stoet van Eindhoven naar Hilversum. Een kilometer lijkwagens in colonne. Serene rust ondanks de duizenden mensen die in de brandende hitte waren toegelopen of toekeken uit stilstaande auto’s langs de snelweg. Zelfs het geklap klonk beschaafd in het adembenemende Hollandse landschap, lappendeken van alle nuances groen met rivieren en sloten die opblonken onder een strakblauwe lucht. Blank, bruin, zwart, jong, oud, moslim, rechtindeleer, raddraaier, junk of oproerkraaier, wat deed dat er nog toe oog in oog met de dood.

De enige wanklank kwam uit de monden van enkele journalisten die geen stilte durfden laten vallen en zich stortten op volslagen misplaatste publieksinterviewtjes. Een enkele ondervraagde stamelde verstoord een antwoord; er waren er ook die te kennen gaven niets te willen zeggen. Moet vaker gebeuren.